Cho dù là một người khổng lồ về dữ liệu lớn như Facebook hoặc Google hay là một công ty nhỏ, công ty gia đình thì tất cả các doanh nghiệp thông minh đều bắt đầu bằng chiến lược dữ liệu. Và trong bối cảnh hiện nay, mọi công ty dù lớn dù nhỏ, dù hoạt động trong bất cứ ngành nghề nào, đều cần có một chiến lược dữ liệu vững chắc.
Theo nhà tư vấn công nghệ và chiến lược kinh doanh Bernard Marr, tác giả cuốn sách best seller Data Strategy (tựa tiếng Việt là Chiến lược dữ liệu), có rất nhiều cách để một doanh nghiệp tận dụng dữ liệu, nhưng nhìn chung có hai cách: một là sử dụng dữ liệu để cải thiện tình hình kinh doanh hiện tại và cách ra quyết định kinh doanh; hai là sử dụng dữ liệu để chuyển đổi cách thức doanh nghiệp vận hành.
Trong thực tế, hầu hết các công ty đều muốn bắt đầu từ việc cải thiện khả năng ra quyết định. Tuy nhiên, nếu muốn sử dụng dữ liệu bạn luôn phải bắt đầu bằng một chiến lược dữ liệu. Loại dữ liệu nào cần thu thập và cách phân tích chúng sẽ phụ thuộc hoàn toàn vào mục tiêu mà bạn muốn đạt được, vì thế bạn cần suy nghĩ về điều này ngay từ đầu. Nếu có chiến lược dữ liệu, toàn bộ quá trình sẽ trở nên trơn tru hơn, giúp cho bạn và đội ngũ tiến nhanh hơn về phía trước.
Nhà tư vấn chiến lược Bernard Marr đã đưa ra những lời khuyên giúp các doanh nghiệp xây dựng một chiến lược dữ liệu vững mạnh. Ông cho biết đã sử dụng cách tiếp cận sáu bước này với nhiều công ty và tổ chức chính phủ ở mọi quy mô và trong nhiều lĩnh vực khác nhau.
Theo ông, nên để những nhân vật chủ chốt, những người ra quyết định trong công ty tham gia vào quá trình xây dựng chiến lược dữ liệu ngay từ giai đoạn đầu, cũng có nghĩa là về sau này họ sẽ dễ sử dụng toàn bộ dữ liệu có được.
Một chiến lược dữ liệu tốt nên trả lời những câu hỏi quan trọng sau:
– Đâu là điều mà tôi cần biết hoặc vấn đề nào trong kinh doanh mà tôi cần phải giải quyết? Thay vì bắt đầu với dữ liệu (những dữ liệu mà bạn đã có, có thể tiếp cận được hoặc muốn có được), hãy bắt đầu với những mục tiêu của công ty. Suy cho cùng, có nhiều dữ liệu để làm gì nếu nó không giúp bạn đạt được mục tiêu kinh doanh. Hãy nghĩ về những ưu tiên chiến lược mà bạn đặt ra cho những tháng, năm sắp tới. Định nghĩa mục tiêu mà bạn muốn đạt được và nghĩ về những câu hỏi lớn cần phải trả lời để từ đó vạch ra chiến lược. Nói tóm lại, hãy vạch ra những gì bạn cần đạt được từ dữ liệu. Bạn muốn tiếp cận nhiều khách hàng hơn, muốn thấu hiểu rõ hơn khách hàng hiện tại hoặc cần quyết định địa điểm tốt nhất để cung cấp dịch vụ?
– Tôi cần loại dữ liệu nào để trả lời cho câu hỏi của tôi? Trong thời đại của dữ liệu lớn, “nghĩ nhỏ” trở nên rất quan trọng và cần thiết. “Gần đây tôi có làm việc với một trong những nhà bán lẻ lớn nhất thế giới và sau buổi làm việc với tôi, nhóm lãnh đạo và CEO của tập đoàn này đã đến gặp đội dữ liệu và bảo họ hãy ngừng ngay việc xây dựng kho dữ liệu lớn nhất thế giới, thay vào đó là kho dữ liệu nhỏ nhất nhưng có thể giúp công ty trả lời những câu hỏi quan trọng nhất. Đó là cách tiếp cận tuyệt vời đối với dữ liệu”, Bernard Marr nói.
Hãy nhìn vào từng câu hỏi mà bạn đã xác định và nghĩ về loại dữ liệu lý tưởng mà bạn cần để trả lời cho câu hỏi đó. Một khi đã định nghĩa được loại dữ liệu lý tưởng, bạn sẽ nhìn ra loại dữ liệu đã có sẵn trong tổ chức của mình. Sau đó, hãy nhìn ra bên ngoài và xác định loại dữ liệu mà bạn cần tiếp cận. Nên nhớ rằng, chỉ khi bạn biết mình cần gì thì mới biết nơi để tìm kiếm và thu thập dữ liệu.
– Làm cách nào để phân tích dữ liệu? Một khi đã xác định rõ nhu cầu thông tin và dữ liệu cần có, bạn cần định nghĩa những yêu cầu cho việc phân tích dữ liệu, chẳng hạn: làm sao để hiểu thấu dữ liệu để từ đó trả lời các câu hỏi và đạt được mục tiêu kinh doanh.
Dữ liệu truyền thống thì đơn giản hơn: chẳng hạn số lần giao dịch và số lần khách hàng thăm trang web. Nhưng phần lớn dữ liệu tiềm năng hiện nay là những nội dung tản mạn có trong email, các “tút” mạng xã hội, nội dung video… Kết hợp khối dữ liệu phức tạp và hỗn mang này với các dữ liệu truyền thống sẽ mang lại giá trị mà bạn thật sự cần, nhưng bạn phải có một kế hoạch phân tích.
– Làm thế nào để báo cáo và trình bày những kết quả, tầm nhìn thấu hiểu rút ra từ dữ liệu? Có nhiều dữ liệu cũng vô dụng nếu như những kết quả quan trọng có trong dữ liệu không thể đến với đúng người bằng cách thức phù hợp để giúp họ ra quyết định. Vì thế, bạn cần vận dụng những kỹ thuật trình bày sinh động, nhấn mạnh và thể hiện những thông tin mấu chốt một cách thân thiện, dễ xem.
– Loại phần mềm và phần cứng mà tôi cần có? Kế tiếp, bạn cần xác định các yêu cầu về phần mềm và phần cứng. Công nghệ lưu trữ dữ liệu hiện tại của bạn có phù hợp hay chưa? Bạn có cần bổ sung các giải pháp đám mây? Năng lực phân tích và báo cáo hiện nay ra sao và bạn còn cần thêm gì nữa?
– Sau cùng, kế hoạch hành động là gì? Một khi đã xác định những nhu cầu kể trên, bạn đã sẵn sàng vạch ra một kế hoạch hành động để đưa chiến lược dữ liệu vào thực tế. Cũng như bất cứ kế hoạch hành động nào khác, nó sẽ bao gồm các cột mốc chính, những người tham gia và trách nhiệm của họ. Sau khi xây dựng chiến lược dữ liệu, một trong những bước đầu tiên là tạo ra một trường hợp ứng dụng cụ thể trong kinh doanh, từ đó thuyết phục mọi người trong tổ chức về giá trị thật sự của việc sử dụng dữ liệu. Một điều quan trọng nữa là nên xác định nhu cầu huấn luyện nội bộ và khi nào nên có sự trợ giúp từ bên ngoài.
Sỹ Anh (Bài viết được đăng trên Doanh nhân)
